مصرف شیشه‌های رنگی در بین جوانان و نوجوانان؛ عرضه روانگردان‌های رنگی با نام‌های فریبنده

جارستان به نقل از سلامت نیوز: از چند روز پیش، فیلمی در شبکه‌های مجازی، دست به دست می شود، مبنی بر اینکه ماده مخدر شیشه به‌صورت رنگ‌های صورتی، آبی و دیگر رنگ‌های فریبنده به بازار عرضه شده، این در حالی است که جامعه هدف این بازار، نوجوانان و جوانان هستند تا با دیدن این رنگ‌های فریبنده به مصرف تحریک شوند و از این طریق بازار فروش شیشه هم داغ‌تر از قبل به کارش ادامه دهد؛ نوجوانان و جوانان با دیدن این روانگردان‌های رنگارنگ و با اسامی تبلیغاتی جذاب و با انگیزه‌های ناشی از کنجکاوی، بالا بردن سطح هوشیاری یا کاهش مشکلات، راحت‌تر از گذشته به سمت مصرف این مواد سوق داده شده‌اند.

سعید صفاتیان، کارشناس حوزه اعتیاد، با اشاره به اینکه سابقه مصرف مواد روانگردان، به ۴۵ تا ۵۰ سال پیش برمی‌گردد، به «ایران» می‌گوید: سازمان ملل متحد، مواد را به چند دسته تقسیم می‌کند، موادی که پایه مخدر آنها از گیاه گرفته می‌شود، مانند تریاک، شیره تریاک، هروئین و امثال آنها و دسته بعدی روانگردان‌ها هستند، شیشه یا آمفتامین حدود ۴۰ سال است که در دایره ای وسیع تر مصرف می‌شود و در آغاز هدف استفاده از آن، تأثیر بر ذهن و تقویت آن بود و در ابتدا کشورهای اروپای شرقی این مواد را تولید می‌کردند،

اما حالا چند سالی است که افغانستان مرکز تولید مواد روانگردان شده و به‌دلیل نزدیکی با کشور ما تأثیر زیادی در مصرف این ماده در کشور گذاشته است، این ماده روانگردان، از گیاهی به‌نام افدرا گرفته می‌شود و متأسفانه در کشور ما نوجوانان و جوانان نیز به مصرف این ماده مخدر گرایش پیدا کرده‌اند.به گفته او، روش‌های مختلفی برای تبلیغات و فروش مواد مخدری همچون شیشه وجود دارد، از آنجایی که قاچاقچیان، می‌دانند نوجوانان، کنجکاو هستند، با تغییر رنگ دوره‌ای سعی می‌کنند، بازار فروش این روانگردان‌ها را گرم نگه دارند.

در دوره‌ای می‌دیدیم که «ال‌اس‌دی» در هزار مدل، شکل و رنگ به بازار عرضه می‌شد و در بین نوجوانان و جوانان مصرف هر یک از رنگ‌ها نوعی کلاس اجتماعی با خود در پی داشت، به‌عنوان مثال، مدل زرد رنگ آن کلاس بالاتری از رنگ‌های دیگر دارد، زیرا افرادی که مصرف می‌کنند، تحمل بالاتری دارند یا مثلاً رنگ آبی آن ارزان‌تر و بی‌کیفیت‌تر از بقیه رنگ‌ها است. در واقع قاچاقچیان می‌دانند، چگونه باید از رنگ‌ها استفاده کنند تا کنجکاوی بچه‌ها را بیش از پیش جلب کنند و فکر می‌کنند با تنوع رنگ‌ها، نوجوانان، گرایش بیشتری به مصرف روانگردان پیدا می‌کنند، حالا هم که می‌بینیم شیشه‌های رنگی به بازار عرضه شده است و از طریق همین رنگ و لعاب‌های جدیدی که به شیشه داده شده، میزان مصرف در میان نوجوانان و جوانان بالا رفته و در مدت زمان بسیار کوتاهی معتاد خواهند شد. صفاتیان، در ادامه توضیحات خود، اضافه می‌کند:

نوجوانان و جوانان با دلایل مختلفی به سمت مصرف موادمخدر از جمله روانگردان‌ها می‌روند، آنها فکر می‌کنند که با مصرف روانگردان‌ها، ذهن و فکر قوی‌تر شده و مشکلات روحی کاهش پیدا می‌کنند. ارزان بودن، قابل دسترس بودن، کنجکاوی و ناامیدی نسبت به موضوعات مختلف از جمله عللی هستند که نوجوانان و جوانان به سمت مواد روانگردان گرایش پیدا می‌کنند؛ علل شخصی، خانوادگی و اجتماعی هم از عناصر مهم مصرف مواد روانگردان در این قشر به شمار می‌روند. برخی خانواده‌ها زیادی به فرزندان خود به اصطلاح گیر می‌دهند و با چند دقیقه دیرتر آمدن از مدرسه به خانه آنها را بشدت مورد بازخواست قرار می‌دهند، یا کاملاً برعکس، برخی بی‌خیال آنها می‌شوند و اگر ساعت‌ها در آمدن به خانه تأخیر داشته باشند، هیچ سؤال و جوابی بین آنها صورت نمی‌گیرد.

شکست عشقی، شکست تحصیلی، بیکاری و فقر را هم می‌توانیم از جمله علل مصرف مواد روانگردان بدانیم، این در حالی است که وقتی مواد روانگردان مصرف می‌شوند، عوارض جسمی و روانی زیادی را با خود به‌دنبال دارند، البته عوارض روانی به مراتب بسیار ماناتر از عوارض جسمی هستند و چندین برابر تأثیر منفی بیشتری می‌گذارند. تپش قلب، فشار خون، تعرق زیاد و بسیاری عوارض دیگر می‌تواند سلامت جسم را با خطرات جدی روبه‌رو کند، توهم، انواع هذیان، در زن و شوهرهای کم سن و سال شک و بدبینی‌هایی که منجر به طلاق می‌شوند و افسردگی‌های مقاوم به درمان نیز از جمله مواردی هستند که می‌توان ناشی از مصرف مواد روانگردان دانست.

به گفته این کارشناس حوزه اعتیاد، اکثر افسردگی‌های ناشی از مصرف روانگردان، می‌تواند تا سال‌ها دامن این افراد را بگیرد و هیچ دارویی هم روی آنها تأثیر‌گذار نخواهد بود. علاوه بر موارد گفته شده حافظه کوتاه مدت و درازمدت هم دچار اختلال می‌شود و بدتر از همه از عوارض بلند مدت مصرف روانگردان‌ها، اعتیاد و وابستگی شدیدی است که با هدف مصرف تفننی به‌صورت دائمی و روزانه گریبان فرد را خواهد گرفت. عرضه روانگردان‌های رنگی، بازار قاچاقچیان را داغ کرده است ایمان نظری، کارشناس حوزه اعتیاد و متخصص روانشناسی سلامت نیز با بیان اینکه این روزها بازار مواد روانگردان خصوصاً خانواده آمفتامین‌ها یا همان شیشه گرم است، توضیح می‌دهد:

اتفاق جدیدی که افتاده این است که سودجویان یا همان قاچاقچیان، شیشه را به شکل رنگی در آورده اند و رنگ و لعاب زیبا و جدیدی به آن داده اند، این امر باعث می‌شود که نسل نوجوان و جوان و افرادی که تجربه‌های اول مصرف مواد را دارند، تحت تأثیر این رنگ‌ها و شکل زیبای آن قرار می‌گیرند.او در ادامه اضافه می‌کند: داستانی که پشت این رنگ و لعاب‌ها وجود دارد، این است که بازاری که این مواد را ارائه می‌دهد، علاوه بر رنگ‌های جذاب از اصطلاح نام‌های خیابانی (street name) نیز استفاده می‌کنند و با اسامی زیبا سعی می‌کنند، بازار را گرمتر کنند، به‌عنوان نمونه به آمفتامین یا شیشه، «آیس» می‌گویند یا به ماریجوانا، «گل» گفته می‌شود؛ «پان» هم نام دیگری است که بر ناس افغانی گذاشته شده است،

این ماده زیر زبان گذاشته و برای دوپینگ هم از آن استفاده می‌شود. شکل جدید پان به‌صورت آدامس و آبنبات و به پان پراک هم معروف است و در تولید آن آهک و مواد شیرین افزوده می‌شود. نظری در ادامه با اشاره به شگردهای گوناگون قاچاقچیان، می‌افزاید: قاچاقچیان برای فروش بیشتر و بهتر از این نام‌های خیابانی و رنگ و شکل‌هایی که به‌صورت آدامس و آبنبات در می‌آید، استفاده می‌کنند تا فروش خود را بالاتر ببرند و نگرش قشر نوجوان و جوان را از این طریق تحت تأثیر قرار می‌دهند.